بازار فروش آهن اسفنجی چگونه است؟

برای آنکه بدانیم سرمایه گذاری روی طرح تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی، توجیه اقتصادی دارد یا خیر، لازم است مطالعاتی درباره بازار این محصول داشته باشیم. مطالعات بازار، شامل بررسی رقبا و بازار فروش داخلی و خارجی محصول است که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

آهن اسفنجی مهم ترین ماده اولیه کارخانجات فولادسازی در کشور به شمار می رود. وجود زیرساخت های مناسب مانند مواد اولیه و گاز طبیعی، موجب شده که ایران به عنوان یکی از اصلی ترین تولید کننده های آهن اسفنجی در جهان شناخته شود. تولید این محصول به روش های گوناگونی انجام می شود. از بین آن ها، روش کوره تونلی به عنوان یک روش ظرفیت پایین، فرصت مناسبی را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت فولاد فراهم می کند.

باید توجه کنیم که موفقیت سرمایه گذاری روی هر طرح صنعتی، وابسته به عوامل بسیاری است. از مهم ترین این عوامل می توان به مطالعات بازار اشاره نمود. درباره طرح تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی نیز، برای کاهش ریسک سرمایه گذاری لازم است مطالعاتی روی بازار داخلی و خارجی این محصول و سایر تولیدکنندگان آن انجام دهیم.

برای بررسی دقیق میزان سودآوری کارخانه آهن اسفنجی پیشنهاد می‌کنیم مقاله “آیا سرمایه گذاری در تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی سودآور است؟” را مطالعه نمایید.

ظرفیت‌های تولید آهن اسفنجی در ایران

در وهله اول، به نمودار زیر دقت کنید که از آخرین آمار اتحادیه جهانی فولاد استخراج شده است. این نمودار تاریخچه ای از میزان تولید آهن اسفنجی در ایران را نشان می دهد که حاکی از افزایش مداوم میزان تولید تا انتهای سال 2020 بوده است [1].

همچنین، نمودار زیر مقایسه ای بین ظرفیت اسمی و تولیدی محصولات فولادی را نشان می دهد که از طرح جامع فولاد کشور در سال 1399 برداشت شده است. مشاهده می کنید که ظرفیت تولید آهن اسفنجی در واحدهای در حال بهره برداری در کشور در سال 1399 در حدود 31 میلیون تن بوده است [2].

مهم‌ترین تولیدکنندگان آهن اسفنجی در ایران

در اینجا لیستی از مهم ترین واحد های در حال بهره برداری تولید آهن اسفنجی در کشور را به ترتیب ظرفیت تولید گردآوری کرده ایم:

از بین آن ها فولاد مبارکه اصفهان با ظرفیت تولید 8 میلیون تن در سال 99 با اختلاف، بیشترین ظرفیت تولید را به خود اختصاص داده است. دیگر تولید کننده های مهم آهن اسفنجی عبارتند از:

• مجتمع فولاد اردکان
• مجتمع فولاد سبا
• مجتمع فولاد خراسان
• شرکت صنعتی و معدنی چادرملو
• شرکت صبا فولاد خلیج فارس
• شرکت ذوب آهن پاسارگاد
• شرکت مجتمع جهان فولاد سیرجان
• شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان
• شرکت آهن و فولاد ارفع

در حال حاضر، تولید کمتر از 0.1%  از آهن اسفنجی توسط بخش خصوصی انجام می شود. بنابراین، طرح تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی، فرصت سرمایه گذاری درخشانی برای افزایش مشارکت بخش خصوصی در صنعت فولاد به شمار می رود.

برای آشنایی بیشتر با جزئیات فنی احداث کارخانه آهن اسفنجی، به مطلب “احداث خط تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی” مراجعه نمایید.

بازار داخلی آهن اسفنجی تولیدی به روش کوره تونلی

با بررسی طرح جامع فولاد کشور در سال 1399 درمی یابیم که در سند چشم انداز 1404 کشور، تولید 55 میلیون تن فولاد خام پیش بینی شده است. مطابق با نمودار زیر، این مقدار نیازمند زنجیره تأمین 52 میلیون تن آهن اسفنجی است. در حالی که واحدهای فعال و قابل تحقق تا سال 1404، منجر به تولید 48 میلیون تن آهن اسفنجی خواهند شد. بنابراین می توانیم نتیجه بگیریم که کمبود حدود 4 میلیون تن از این محصول وجود خواهد داشت [2].

نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که در زنجیره تأمین 1404، پیش بینی خوراک ورودی کوره های فولادسازی به صورت زیر تعریف شده است [2]:

در حالی که تجربیات کمبود قراضه در کشور و روند مصرف نشان می دهد، در عمل میزان استفاده از آهن اسفنجی بیش از این مقادیر است. حتی می توان گفت بیشتر از نیمی از کوره های القایی نیاز به خوراک ورودی آهن اسفنجی خواهند داشت [2].

مهم ترین مانع در راستای این موضوع این است که عمده آهن اسفنجی تولیدی به دلیل چگالی پایین، مناسب شارژ در کوره های القایی نیست. اما محصول آهن اسفنجی به روش کوره تونلی این مزیت را دارد که به دلیل خواص فیزیکی و چگالی بالا، به عنوان جایگزین قراضه نیز در کوره های القایی مصرف شود. به این ترتیب این محصول، بازار خوبی در تأمین خوراک انواع کوره های فولاد خواهد داشت.

بازار خارجی آهن اسفنجی تولیدشده به روش کوره تونلی

نگاهی به وضعیت تبادلات خارجی نشان می دهد که واردات آهن اسفنجی در 10 سال گذشته صفر، و روند صادرات آن همواره رو به رشد بوده است. همان طور که در نمودار زیر مشاهده می کنید، صادرات آهن اسفنجی در سال 1399، به حدود 900 هزار تن رسیده است [2].

این در حالی است که حداکثر پتانسیل صادراتی ایران در محصول اهن اسفنجی، 3 میلیون تن برآورد شده است [2]. بنابراین اگر پیش بینی کسری تولید آهن اسفنجی را در کنار ظرفیت های صادرات آن در نظر بگیریم، می توان نتیجه گرفت که بازار این محصول، جذابیت سرمایه گذاری بالایی دارد.

شرکت مهندسی فن آوران رستاپاد مجری طرح تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی

در این مقاله سعی کردیم به مطالعه بازار فروش آهن اسفنجی بپردازیم. اما همان طور که گفته شد، توجیه پذیری اقتصادی طرح تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی ابعاد گوناگونی دارد که در سلسله مقالات دیگری به آن می پردازیم. در عین حال، اگر علاقمند به دریافت اطلاعات بیشتری در این زمینه هستید، با کارشناسان ما تماس بگیرید.

درنظر داشته باشید، تکنولوژی تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی به طور کامل از نظر فرآیند، تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز، توسط شرکت مهندسی فن آوران رستاپاد بومی سازی شده است. همچنین، این مجموعه نماینده انحصاری شرکت OTSK، تنها بهره بردار موفق این طرح در ایران است.

    World Steel in Figures, World Steel Association, 2021[1]

[2]  مطالعات طرح جامع فولاد کشور (پایش سال 1399)، شرکت ملی فولاد ایران